Verscholen tussen de drukke Nieuwezijds Voorburgwal en de Nieuwendijk ligt het Korenmetershuis. Zoals de naam al doet vermoeden, heeft het pand te maken met de korenhandel, de ‘moedernegotie’ van het oude Amsterdam (deze term is afkomstig van het Latijnse woord negotium, dat handel bekent). Van oudsher werd graan verhandeld op de Oude Brug over het Damrak. Toen deze brug rond 1560 werd vernieuwd, greep het Korengilde zijn kans om even verderop, op de gedempte Kolk, een gildehuis te laten bouwen. Lang ging dat niet mee, want volgens de overlevering zagen Protestantse troepen, die in 1577 ’s nachts de stad met een list waren binnengevallen, dit Korenmetershuis aan voor het Amsterdamse stadhuis. Ze bestormden het pand en zetten het in brand.
Het huidige Korenmetershuis dateert uit 1620 en bezit de typische kenmerken van Noord-Nederlandse gildehuizen, accijnshuizen en vleeshallen uit die tijd: een rechthoekig vrijstaand gebouw, in de stijl van de Hollandse Renaissance, opgetrokken uit baksteen en versierd met natuursteen en beeldhouwwerk.
In het reliëf boven de deur zijn verschillende attributen van de korenmeters en -zetters afgebeeld. De korenmeters zagen erop toe dat bij de handel in graan precieze hoeveelheden werden geleverd. Zij gebruikten hiervoor een strijkstok om de ton met graan precies af te strijken. Dat daarbij wel eens wat werd gesjoemeld, leverde de Nederlandse taal de uitdrukking ‘Er blijft veel aan de strijkstok hangen’ op.
Bij een restauratie in 1898 is het Korenmetershuis grotendeels teruggebracht in de oorspronkelijke staat. Er werden houten kruiskozijnen met de rode luiken aangebracht en in het glas-in-lood in de bovenramen werden de attributen van de korenmeters en gestileerde korenaren afgebeeld.
Op de jaarlijkse Open Monumentendag staan mensen letterlijk in de rij om het Korenmetershuis van binnen te mogen bekijken. De bezoekers worden ontvangen door erfgoedvereniging Bond Heemschut, die het pand sinds 1967 gebruikt als landelijk hoofdbureau en zich al meer dan honderd jaar inzet voor het behoud van monumenten, waardevolle stads- en dorpsgezichten en cultuurlandschappen.