Het NACO-huisje

Het NACO-huisje

Achter Centraal Station, op een steiger in het IJ, lag een rederijkantoor met vele namen: “Het Minangkabause Huis”, “het Javahuisje”, “Huize laat ons Lachen”. en de huidige eigenaar Stadsherstel noemt het “Het verdwenen NACO-huisje”. Maar over welk gebouwtje gaat het? Ken je het houten rijksmonument waar zowel Koningin Wilhelmina als Churchill een bezoek aan brachten? Weet je waar het stond of waar het nu is? Welke stijlen inspireerden de architect tot zijn eclectisch ontwerp? En kunnen huisjes varen?

Het verdwenen NACO-Huisje

Het is 1919. Op een steiger aan de achterkant van het Amsterdamse Centraal Station staat een wel heel bijzonder gebouwtje. Vanaf deze steiger vertrekken de zogenaamde “tramboten” naar onder andere Lemmer. Op de steiger haasten mensen zich van het houten scheepskantoor, met hun ticket in de hand, naar de boot.

Het is een scheepskantoor ontworpen door Amsterdamse School architect Guilluime La Croix in opdracht van ‘J.E. Koppe’s Scheepsagentuur’. Hierbij werd la Croix waarschijnlijk geïnspireerd door de houten architectuur uit Nederlands-Indië. Maar ook de bouwstijlen uit Marken en Scandinavië worden genoemd als invloedsfeer. Hij zou geïnspireerd zijn geraakt door de bouwstijl van de Minangkabauers op Sumatra en de Toraja’s op Sulawesi. Beide etnische groepen bouwden huizen op palen met dergelijke gevels. Ook zou hij het idee van een houten huis op palen kunnen hebben gekregen van de huizen die hij ontwierp op het eiland Marken na de watersnoodramp. Rederij Koppe onderhield een stoombootverbinding met dat eiland.

De verschillende namen

Het huisje droeg lange tijd de naam van zijn eerste eigenaar op de gevel: J.G. Koppe’s Scheepsagentuur. In het bouwvoorstel werd het gebouw “Steigerkantoor” genoemd, maar de familie Koppe noemde het in de zestiger jaren zelf het “Java-huisje”. Cargadoorskantoor, scheepskantoor en rederijgebouw zijn andere namen die voor het gebouw zijn gebruikt.
In 1960 nam de Noordhollandsche AutoCar Onderneming (NACO) haar intrek in het houten kantoortje en prijkte “Rederij NACO B.V.” op de gevel. De NACO-scheepvaartafdeling en later vervoermaatschappij NZH was de laatste gebruiker tot 2004.

Het huisje dat uit varen ging

Omdat de uitbreiding van het Centraal Station op stapel stond, werd 14 jaar geleden het pandje zorgvuldig ingepakt. Vervolgens werd het op een ponton getild en naar een opslagplek in Zaandam gevaren. Hij stond daar enkele jaren te vereenzamen totdat Stadsherstel Amsterdam het ontdekte en aankocht, mede dankzij een grote bijdrage van haar Vriendenvereniging. Om het pand weer met al zijn prachtige Amsterdamse School details terug te brengen naar Amsterdam werd een crowdfundcampagne opgezet. In 2016, toen Stadsherstel haar 60-jarig jubileum vierde, werd het gehele bedrag bij elkaar gedoneerd en kon het huisje gered worden.
Ondertussen is het huisje volledig gerestaureerd. Op één punt na: de daktegels. Deze kunnen nog niet gelegd worden, omdat de constructie waarin het huisje vervoerd moet worden het gewicht niet zou kunnen dragen. Het is namelijk de bedoeling dat het huisje terugvaart en weer aan de IJ-zijde van het Centraal Station komt te liggen. Helemaal op dezelfde plek zal niet meer kunnen, want daar is de uitbreiding van het Centraal Station Amsterdam gekomen. Maar er wordt zorgvuldig naar een goede plaats gezocht.

Als het huisje weer uit varen gaat, houden we je daar graag van op de hoogte via onze website.