De naam Nieuwe Kerk klinkt vreemd voor een gebouw uit de vijftiende eeuw. Hij diende in de volksmond ter onderscheiding van de dertiende-eeuwse ‘Oude Kerk’. Amsterdam breidde zich zo snel uit dat de kerk aan de ‘oude zijde’ van het Damrak de groeiende stroom kerkgangers niet meer aankon. Een voorname burger, Willem Eggert, schonk zijn boomgaard aan de ‘nieuwe zijde’ als bouwgrond voor een tweede parochiekerk. In 1408 kreeg het nieuwe godshuis bisschoppelijke goedkeuring en een jaar later werd het gewijd aan de Heilige Catharina.
Middeleeuwse geheimen, koninklijke tradities, katholieke devotie, een beeldenstorm: met ruim zeshonderd jaar geschiedenis heeft de kerk een hoop verhalen te vertellen. Tot drie keer toe viel het gebouw ten prooi aan een felle brand. Tijdens de heftigste, in de winter van 1645, verdween het dak in de vlammenzee. Amsterdammers sloegen de handen ineen om de kerk te restaureren én verfraaien. Zo kreeg het nieuwe interieur een indrukwekkende preekstoel, een orgel (inmiddels het grootste historische orgel van Nederland), een koperen koorhek en rijk gedecoreerde grafmonumenten. Ook zeeheld Michiel de Ruyter heeft er zijn laatste rustplaats.
De Nieuwe Kerk was eeuwenlang een multifunctioneel gebouw. Niet alleen werd het gebruikt als godshuis en begraafplaats, de kerk fungeerde ook regelmatig als beurs, stadsmuziekzaal waarin concerten werden gegeven of aula waar prijs- en diploma- uitreikingen plaatsvonden.
Halverwege de twintigste eeuw was de kerk behoorlijk vervallen en dus volgde van 1959 tot 1980 de grootste restauratie uit de geschiedenis van het pand. De eigenaar, de Hervormde Gemeente, kon de kosten voor onderhoud en beheer niet langer dragen. Daarom werd in 1979 de Nationale Stichting De Nieuwe Kerk opgericht. Deze organiseert sindsdien tentoonstellingen en culturele evenementen, waardoor De Nieuwe Kerk opnieuw de rol van ontmoetingscentrum vervult. Dat is ook zo bij nationale bijeenkomsten, zoals koninklijke inhuldigingen en de huwelijksinzegening van Prins van Oranje Willem-Alexander en Máxima Zorreguieta op 2 februari 2002. Miljoenen televisiekijkers in binnen- en buitenland waren hier getuige van. Op 30 april 2013 werd Willem-Alexander in De Nieuwe Kerk officieel ingehuldigd als koning.